LUẬT NHÂN QUYỀN MAGNITSKY: HOÀNG HÔN NHỮNG NGÀY "VỊT QUÈ"

Minh Trị

Gần một tháng trước khi hết nhiệm kỳ, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã ký ban hành hai đạo luật về nhân quyền và tôn giáo, được thành phần “rận chủ” Việt Nam hoan nghênh ầm ĩ. Hai dự luật đó là: Ngày 16/12, Luật Tự do Tôn giáo Quốc tế, tức H.R. 1150, quy định mọi hành động vi phạm sẽ được báo cáo trực tiếp đến Ngoại trưởng Mỹ, và cập nhật “Danh sách cần theo dõi đặc biệt” đối với các quốc gia vi phạm tự do tôn giáo. Đến ngày 23/12 - ngày làm việc cuối cùng trước khi cùng gia đình đi tít Hawaii nghỉ Lễ Giáng sinh, ông Obama ký tiếp Dự luật S. 2943 - Đạo luật Nhân quyền Toàn cầu Magnitsky (Global Magnitsky Human Rights Accountability Act) “áp dụng các biện pháp chế tài trên toàn thế giới và cho phép áp đặt lệnh trừng phạt chống lại tất cả những cá nhân đã tham gia các hoạt động tham nhũng và vi phạm nhân quyền”.

Hưởng ứng náo nhiệt nhất là một số đối tượng như  Nguyễn Đình Thắng - kẻ đứng đầu của cái gọi là “ủy ban cứu trợ người vượt biển” khi cho rằng: “Sẽ là một sự lúng túng về ngoại giao khi các giới chức lãnh đạo Việt Nam nằm trong danh sách chế tài, không qua Mỹ được trong các chuyến công vụ” và “việc mở rộng luật Magnitsky là một thắng lợi lớn cho phong trào đấu tranh nhân quyền và dân chủ trên toàn thế giới và đặc biệt liên quan tới Việt Nam. Tới đây, chúng ta cần đưa các thủ phạm đàn áp nhân quyền ở Việt Nam vào tầm ngắm của các biện pháp trừng phạt này. Đối tượng bị trừng phạt bao gồm các giới chức chính quyền nào vi phạm nhân quyền một cách trầm trọng và các cộng sự viên của họ”. Còn Lê Công Định thì cho rằng: “Đây là việc làm có ý nghĩa trước khi rời nhiệm sở của Tổng thống Obama. Rất cám ơn ông!”.

Thực tế những dự luật này có “ý nghĩa” với cái thứ gọi là “phong trào dân chủ Việt” như các đối tượng ngộ nhận. Tất nhiên, khi Tổng thống đã ký luật, lưỡng viện quốc hội Mỹ sẽ thông qua các biện pháp trừng phạt đối với “những cá nhân bị chính phủ Mỹ coi là tham gia các hoạt động tham nhũng hay vi phạm nhân quyền”. Thậm chí, dự luật này trước đó đã được Quốc hội Hoa Kỳ đưa vào trong Luật Chuẩn chi Ngân sách Quốc phòng năm 2017. Theo đạo luật Magnitsky, những cá nhân đàn áp nhân quyền trầm trọng sẽ bị cấm nhập cảnh Hoa Kỳ và tài sản sẽ bị đóng băng ở Hoa Kỳ. Tuy nhiên, cần thấy rõ rằng, thời điểm ông Obama ký ban hành dự luật đã là giai đoạn “hoàng hôn nhiệm kỳ, bình minh nguyên lão”. Ông chỉ còn ngồi trong Nhà Trắng có hơn 3 tuần, đến 20/1 ông Donald Trump tiếp quản Nhà Trắng thì Obama sẽ chính thức “về vườn”, ông ký được cái Magnitsky vào ngày chót trước khi nghỉ Tết, mà sau Tết thì chỉ còn chờ chuyển từ “tư lệnh nước Mỹ” (commander in chief) thành “tư lệnh ghế đi-văng” (couch commander) thôi chứ còn quyền hành gì nữa. Đến cái Obamacare thực hiện suốt nhiều năm, TPP đã tuyên bố rầm rộ mà ông Trump còn chuẩn bị dẹp thẳng cánh nữa là cái dự luật còn ký chưa ráo mực. Ông Obama muốn để lại thêm “di sản”, muốn kéo dài thêm ánh hào quang từ 2 nhiệm kỳ của mình, thực ra là vô ích!

Lịch sử cho thấy, mấy cái quyết định của các đời Tổng thống Mỹ ở giai đoạn “vịt què” (lame duck) thường chịu sự nghi ngờ của công chúng và không có tác động gì nổi bật đến đối nội và đối ngoại của nước Mỹ; trong khi đó, không ít người lại tận dụng quãng thời gian này để tư lợi cho cá nhân, gia đình, những người thân cận của mình:

- Năm 1981, sau khi thua Ronald Reagan trong cuộc bầu cử, ông Jimmy Carter cố gắng kết thúc nhiệm kỳ Tổng thống duy nhất của mình bằng việc kết thúc cuộc khủng hoảng hạt nhân Iran trước mốc tuyên thệ của Tổng thống mới (20/1) nhưng bất thành.

- Năm 1989, trước khi nhường ghế cho George H.W.Bush (Bush cha), ông Reagan gặp lãnh đạo Liên Xô Mikhail Gorbachev ở đảo Malta để tuyên bố chấm dứt “chiến tranh lạnh”, thực chất “di sản” đó được thay thế bằng sự sụp đổ của chính Liên Xô hơn 2 năm sau đó.

- Năm 1993, sau khi thua Bill Clinton trong bầu cử, Tổng thống George H.W. Bush (Bush cha) đã ân xá cho một số cựu nhân viên Nhà Trắng dính líu đến vụ bê bối bí mật bán vũ khí cho Iran dù nước này bị cấm vận vũ khí.

- Ngày cuối cùng tại vị trước khi hoàn thành 2 nhiệm kỳ (20/1/2001) với “dấu ấn” bê bối Monica Lewinsky bị nhóm “nghị sĩ vịt què” phe Cộng hòa đòi luận tội, ông Bill Clinton vẫn kịp ban hành một loạt ân xá, trong đó có lệnh ân xá cho anh trai và chồng của một người gây quỹ cho ông.

- Tháng 1/2009, trước khi rời chiếc ghế quyền lực với uy tín thấp kỷ lục và được coi là “một trong những Tổng thống tệ nhất nước Mỹ”, ông Bush cố giành nốt thời gian công du Trung Đông nhằm vớt vát thể diện, nơi phần nào đã “chôn vùi” danh tiếng của ông khi để lại hậu quả nặng nề cho nước Mỹ khi sa lầy tại 2 chiến trường Iraq và Afghanistan.

Cũng dễ hiểu, quyết định ở những thời khắc chót trước khi rời Nhà Trắng, nhất là giai đoạn sau bầu cử khi Tổng thống mới sắp sửa nắm quyền, Tổng thống sắp mãn nhiệm đang thu xếp dần nhà cửa vợ con thì ai nghe cho được. Vì thế, nếu mấy nhà “dân chủ” cuội trông chờ vào hai dự luật của ông Obama sẽ can thiệp được vào nội bộ của Việt Nam, gây khó dễ cho hoạt động đối ngoại của Đảng, Nhà nước ta, thì chúng đã vui mừng quá sớm. Mà chưa kể, ông Donald Trump với “chủ nghĩa biệt lập”, ghét cay ghét đắng những người nhập cư bất hợp pháp, cũng chẳng có cảm tình gì với cái bọn “cờ vàng” đánh không được đu càng trực thăng ăn bám Mỹ suốt hơn 40 năm qua. Ông Trump đã tuyên bố trước khi nhậm chức rằng ông sẽ tập trung vào giải quyết những vấn đề nội tại để “làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại” chứ không tiếp tục tiến hành các hoạt động can thiệp, lật đổ, “diễn biến hòa bình” đã bao nhiêu năm qua gây bao đau thương cho nhân loại. Vì thế, ông Obama ký thì ký, chả thay đổi được gì đâu, các “nhà dân chủ” ạ!