Huỳnh Minh Mẫn
Tản mạn về vụ Quán Xin Chào
CHẬM ĐĂNG KÝ KINH DOANH.
Tất
cả các báo đưa tin đều đặt tựa với cụm từ “chậm đăng ký kinh doanh bị
khởi tố”. Tôi cho rằng điều này không chính xác bởi các lý do sau:
1.
Tại thời điểm bị kiểm tra lần đầu, Ông Tấn đã không cung cấp được Giấy
chứng nhận đăng ký kinh doanh. Vậy Ông Tấn đã kinh doanh mà KHÔNG ĐĂNG
KÝ KINH DOANH.
2.
Trong HS vụ án, căn cứ để CA Huyện Bình Chánh khởi tố Ông Tấn cũng
không hề nêu hành vi CHẬM ĐĂNG KÝ KINH DOANH. Hành vi mà CQCSĐT CA Huyện
BC cho rằng “tái phạm” là không có GIẤY CHỨNG NHẬN CƠ SỞ ĐỦ ĐIỀU KIỆN
VỆ SINH AN TOÀN THỰC PHẨM (GCN VSATTP). Trong cả 2 biên bản vi phạm hành
chính đối với Ông Tấn đều có hành vi này. Quan điểm của CQCSĐT CA H. BC
cho rằng GCN VSATTP là một loại giấy phép riêng nên đã khởi tố Ông Tấn
tội kinh doanh trái phép theo Điều 159 BLHS 1999.
Việc đặt tựa bài báo (cũng như nội dung bài viết) không chính xác làm cho độc giả hiểu sai bản chất của vấn đề.
Nếu
CQCSĐT CA H. BC khởi tố Ông Tấn liên quan đến “Đăng ký kinh doanh” thì
hành vi phạm tội là KHÔNG ĐĂNG KÝ KINH DOANH chứ không phải CHẬM ĐĂNG KÝ
KINH DOANH. Nếu với cách hiểu đó thì CSGT lâu nay chỉ xử phạt người
tham gia giao thông hành vi CHẬM ĐỘI MŨ BẢO HIỂM chứ không phải là KHÔNG
ĐỘI MŨ BẢO HIỂM. Kinh doanh rồi mới ĐKKD cũng giống như tham gia giao
thông rồi mới đội mũ bảo hiểm vậy.
NGƯỜI NGHÈO
Có
bài báo khi đưa tin có đề cập rằng Ông Tấn nghèo. Trong buổi họp báo có
chi tiết các nhà báo và Tướng Minh “đôi co” việc Ông Tấn nghèo hay
không nghèo. Tôi nghĩ rằng yếu tố này không liên quan đến bản chất vấn
đề. Pháp luật hình sự không phân biệt giàu nghèo. Nếu Ông Tấn giàu thì
việc khởi tố đó là đúng hay sao?
Chưa
nói đến hình ảnh minh hoạ cho bài viết là thông tin làm cho giới trong
nghề café đưa ra phán đoán rằng quán có quy mô khá lớn, với vốn đầu tư
không nhỏ.
Những việc không liên đến vấn đề (vụ án) đôi khi làm giảm tính khách quan của bài báo.
Trong
một diễn biến khác, Ông Bỉ, chủ đất cho Ông Tấn thuê đất cũng được cho
là người nghèo. Tại cái huyện ngoại thành Sài Gòn, người sở hữu 4.000 m2
đất mặt tiền đối diện trụ sở CA huyện mà thuộc hộ nghèo sao?
Trước
đó, dư luận và báo chí cũng đưa tin về trường hợp anh CSKV quật ngã anh
bán hàng rong. Một lần nữa, từ khoá người nghèo lại xuất hiện dày đặc.
Tự bao giờ người ta cho người nghèo cái quyền được miễn trừ trách nhiệm
khi vi phạm pháp luật.
THUẬT NGỮ CHUYÊN MÔN
Sau
khi phỏng vấn các luật sư, nhà báo thường biên tập lại. Do vội vàng nên
đôi khi các nhà báo không tránh được sai sót, nhất là thuật ngữ chuyên
môn. Những từ hay nhầm lẫn là khởi tố và truy tố, bị can và bị cáo, cải
tạo không giam giữ và án treo….
TỘI KINH DOANH TRÁI PHÉP
Đây
không phải là vụ án “kinh doanh trái phép” đầu tiên mà dư luận tỏ ra
không đồng tình. Vào những ngày này hai năm trước (4/2014), VKSNDTC cũng
truy tố Bầu Kiên tội kinh doanh trái phép theo Điều 159 BLHS 1999. Hành
vi mà bị cho là phạm tội của Bầu Kiên là góp vốn, mua cổ phần trong
doanh nghiệp khác. Bản án đã có hiệu lực pháp luật nên tôi không bàn đến
việc đúng sai. Tôi nghĩ luật sư nào cũng dễ dàng đưa ra luận cứ để bào
chữa rằng Bầu Kiên không phạm tội với tội danh này. Với hơn 15 năm hỗ
trợ doanh nghiệp các thủ tục đăng ký kinh doanh, chúng tôi đã có hơn
ngàn lần làm hồ sơ góp vốn, mua cổ phần cho doanh nghiệp.
Tại
thời điểm đó, mọi cố gắng của báo chí cùng với sự phản ứng của các luật
sư đã không làm nên sự thay đổi giống như trường hợp của Quán Xin Chào.
Mặc dù, cả hai trường hợp đều áp dụng cùng một bộ luật. Có sự khác biệt
nào ở đây?
- Do Bầu Kiên giàu?
- Do vụ án được điều tra bởi Bộ Công An chứ không phải CA huyện?
- Bí thư thành uỷ Hà Nội không đủ thẩm quyền chỉ đạo Bộ Công An?
- Lúc đó, Thủ tướng không phải là Ông Nguyễn Xuân Phúc?
- Lúc đó, Viện trưởng VKSNDTC không phải là Ông Lê Minh Trí?
- Mạng xã hội chưa phát triển?
- Báo chí ngại va chạm ?
- Luật sư không nhiệt tình?
Thật
ra, pháp luật là ý chí của giai cấp thống trị. Vấn đề ở đây là ý chí
của của giai cấp thống trị đã thay đổi. Ý chí của giai cấp thống trị thể
hiện ở cách áp dụng pháp luật chứ không phải chỉ là văn bản quy phạm
pháp luật.
Ví
dụ như hành vi mua bán hoá đơn không được quy định trong BLHS 1999.
Nhưng khi loại tội phạm này phát sinh, xét thấy hành vi này nguy hiểm
cho xã hội, các cơ quan tố tụng (CQTT) đã “vận dụng linh hoạt” BLHS 1999
để xử lý loại tội phạm này. Suốt 10 năm (2000 đến 2010), các CQTT đã áp
dụng Điều 181 BLHS 1999 (Tội làm, tàng trữ, vận chuyển, lưu hành séc
giả, các giấy tờ có giá giả khác) để xử phạt hành vi mua bán hoá đơn với
hình phạt lên đến 20 năm tù.
Dù
sao thì chỉ còn 2 tháng nữa, tội danh này sẽ chính thức bị huỷ bỏ trong
BLHS 2015. Nó không còn là nỗi ám ảnh đối với người kinh doanh. Quyền
tự do kinh doanh theo hiến định phần nào được thực thi.
VI PHẠM PHÁP LUẬT
Nói
gì thì nói nhưng hành vi của Ông Tấn là vi phạm pháp luật. Sau loạt bài
về việc Ông Tấn không phạm tội hình sự thì các báo cũng nên có bài viết
về hành vi vi phạm hành chính của Ông Tấn. Điều 6, Luật Báo chí có nêu
rõ nhiệm vụ của báo chí là tuyên truyền, phổ biến đường lối, chủ trương,
chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, đấu tranh chống các hành
vi vi phạm pháp luật.
Phải
khẳng định rõ rằng người kinh doanh phải đăng ký kinh doanh theo quy
định, kinh doanh dịch vụ ăn uống phải xin GCN VSATTP, trừ trường hợp
pháp luật có quy định khác.
GIẤY PHÉP HAY GIẤY CHỨNG NHẬN
Ông
Tấn được cho là không phạm tội, hành vi của ông không cấu thành tội
phạm. Một trong những vấn đề xác định có hay không hành vi phạm tội là
việc xác định GCN VSATTP là “giấy phép” hay “giấy chứng nhận”.
Thực ra, có một sự CHUYỂN HOÁ TỪ GIẤY PHÉP SANG GIẤY CHỨNG NHẬN trong suốt chiều dài lịch sử từ sau ngày đất nước thống nhất.
Giai đoạn 1975 -1986: Đâu đâu cũng giấy phép
Lúc
này, mọi hoạt động quản lý nhà nước đều thông qua giấy phép. Có những
loại giấy phép mà giờ nhìn lại ai cũng không khỏi bật cười.
Giai đoạn 1986 -1999: xuất hiện “giấy phép kinh doanh”
Sau
đêm đổi mới (1986), hoạt động kinh doanh của tư nhân bắt đầu hình
thành. Người kinh doanh bị bao vây giữa muôn trùng giấy phép. Lúc đó,
BLHS 1985 quy định hành vi kinh doanh trái phép là “Người nào kinh doanh
không có GIẤY PHÉP hoặc không đúng với nội dung được phép hoặc có hành
vi khác trái với quy định của Nhà nước về kinh doanh công thương
nghiệp”.
Giai đoạn 1999 -2005: Giấy phép kinh doanh chuyển sang giấy chứng nhận ĐKKD
Đến
năm 1999, Điều 159 của BLHS 1999 đã điều chỉnh “giấy phép” sang “đăng
ký kinh doanh” và bổ sung thêm “giấy phép riêng”. Đến đây, “giấy phép”
trong BLHS 1985 đã chuyển hoá thành “GIẤY CHỨNG NHẬN ĐĂNG KÝ KINH DOANH”
phù hợp với Luật Doanh nghiệp 1999 (LDN 1999).
Tuy
nhiên, Khoản 2, Điều 17 của LDN 1999 quy định “Doanh nghiệp có quyền
hoạt động kinh doanh kể từ ngày được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh
doanh. Đối với những ngành, nghề kinh doanh có điều kiện thì doanh
nghiệp được quyền kinh doanh các ngành, nghề đó kể từ ngày được cơ quan
nhà nước có thẩm quyền cấp GIẤY PHÉP KINH DOANH”. Đây là lý do BLHS 1999
có thêm “giấy phép riêng” tức là “giấy phép kinh doanh” trong LDN 1999
hay còn gọi là “giấp phép con”.
Giai đoạn 2005 -2015: giấy phép chuyển dần thành giấy chứng nhận
Điều
7 của Luật doanh nghiệp 2005 có quy định “Đối với ngành, nghề mà pháp
luật về đầu tư và pháp luật có liên quan quy định phải có điều kiện thì
doanh nghiệp chỉ được kinh doanh ngành, nghề đó khi có đủ điều kiện theo
quy định. Điều kiện kinh doanh là yêu cầu mà doanh nghiệp phải có hoặc
phải thực hiện khi kinh doanh ngành, nghề cụ thể, được thể hiện bằng
giấy phép kinh doanh, GIẤY CHỨNG NHẬN ĐỦ ĐIỀU KIỆN KINH DOANH, chứng chỉ
hành nghề, chứng nhận bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp, yêu cầu về vốn
pháp định hoặc yêu cầu khác”.
Từ 2015 đến 1/7/2016: Gần như giấy chứng nhận thay thế cho giấy phép.
Luật
Đầu tư 2014 ban hành danh mục 267 ngành nghề kinh doanh có điều kiện.
Theo đó, doanh nghiệp thoả các điều kiện kinh doanh bằng các giấy chứng
nhận. Chỉ còn tồn tại một vài “giấy phép” do không thống nhất trong cách
gọi tên. Ví dụ như “Giấy phép kinh doanh lữ hành quốc tế”. Đúng ra, nó
phải được gọi với tên là “ Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động lữ hành
quốc tế”.
Tuy
nhiên,cho đến nay các bộ ngành liên quan vẫn chưa ban hành các điều
kiện đối với 267 ngành nghề kinh doanh có điều kiện theo quy định của
Luật đầu tư 2014.
Theo Ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch VCCI , hiện tại có khoảng 7000 giấy phép con đang hành doanh nghiệp.
Sau ngày 1/7/2016:
Giấy
phép riêng sẽ dần biến mất thay vào đó là giấy chứng nhận và tội danh
kinh doanh trái phép cũng không còn tồn tại trong BLHS 2015.
Như
vậy, về bản chất giấy chứng nhận là một loại giấy phép. Chẳng qua theo
thời gian nó bị đổi tên nên giúp Ông Tấn thoát tội vì xét theo câu chữ
thì Điều 159 BLHS 1999 quy định là “giấy phép” mà ở đây nó là "giấy
chứng nhận" nên không bị điều chỉnh bởi luật này.
(Ở
đây tôi chỉ bàn tới khái niệm giấy phép và giấy chứng nhận còn các yếu
tố khác để kết luận Ông Tấn không phạm tội tôi không bàn).
Chúc cả nhà một tuần vui vẻ
No comments:
Post a Comment