Vì sao Mỹ lại dung túng cho Formosa !

Vấn đề Formosa ở Việt Nam hiện đang bị một số phần tử lợi dụng để chống đối Đảng, Nhà nước và chính quyền Nhân dân, trong khi đó Mỹ là nơi vẫn còn chứa chấp Formosa, vậy tại sao họ lại đòi đuổi Formosa ở Việt Nam mà không tính đến việc áp dụng các biện pháp quản lý để vừa đảm bảo môi trường vừa thúc đẩy kinh tế phát triển. Chiasekienthucnet trích bài viết của Minh Anh trên trang báo điện tử Zingnews đăng tải ngày 30/6/2016.

Từ khi hoạt động tại Mỹ vào thập niên 1980, Tập đoàn nhựa Formosa thường xuyên bị các cơ quan môi trường xử phạt vì hành vi xả thải độc hại gây ô nhiễm môi trường.

Tập đoàn nhựa Formosa (gọi tắt là Formosa) bắt đầu hoạt động tại bang Texas, Mỹ từ năm 1980, rồi lần lượt mở rộng cơ sở vào các năm 1994, 1998 và 2010. Theo ghi nhận của Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ, Formosa có 13 nhà máy sản xuất khác nhau trong vùng chiếm diện tích gần 650 hecta tại miền Nam Texas.

Khu phức hợp của Tập đoàn Nhựa Formosa tại bang Texas. Ảnh: clui.org

Khu vực hoạt động của Formosa ở Texas nằm tại huyện nông thôn Calhoun, với thành phố Point Comfort ở hướng Tây Nam, cơ sở sản xuất bauxite Alcoa ở đông nam, và phần lớn vây quanh là đất trang trại. Vịnh Lavaca cách khu Formosa khoảng 1,6 km về hướng Tây, trong khi Vịnh Mexico cách nơi này khoảng 2,4 km về hướng đông.

Huyện Calhoun ở bang Texas. Ảnh: Mapsofworld

Theo chiến lược hoạt động của Formosa, nhà máy tại Point Comfort là cơ sở sản xuất lớn để tạo ra các sản phẩm polyethylene, polypropylene, nhựa PVC và các nguyên liệu liên quan. Tháng 3/2012, Formosa công bố kế hoạch mở rộng cơ sở này với kinh phí 1,7 tỷ USD, nhằm tận dụng lợi thế khí thiên nhiên dồi dào và giá rẻ ở Bắc Mỹ.

"Thành tích" xả thải

Suốt quá trình hoạt động của Formosa, Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ thường xuyên ghi nhận những vi phạm về tiêu chuẩn xả và xử lý thải của tập đoàn Đài Loan này. Các nhà máy Formosa tại Mỹ vi phạm luật bảo vệ môi trường Mỹ chủ yếu về các hoạt động thải ra môi trường những hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOC) độc hại. Một số chất do Formosa đã xả và bị xử phạt như chlorinated hydrocarbons (EDC) và các phụ phẩm, chloroform và benzene.

Phần lớn các VOC là tác nhân gây ung thư hoặc có thể tạo ra các chất gây ung thư.

Ngoài EDC, một chất độc hại mà Formosa thường thải ra không khí là vinyl chloride. Nó được sử dụng trong quá trình chế tạo nhựa PVC và các sản phẩm từ vinyl. Loại khí này không có mùi, có thể phá hủy tầng ozone. Ngoài ra, vinyl chloride còn là tác nhân gây ung thư gan và dạ dày, liên quan trực tiếp đến chứng rối loạn thần kinh.

Những cuộc điều tra của các cơ quan môi trường Mỹ với Formosa thực hiện từ năm 1988 đến nay đều phát hiện các chất này khi xâm nhiễm vào đất và nước ngầm đều vượt trên mức an toàn và gây nguy cơ cho sức khỏe con người.

Năm 1982, Formosa đã xả chất 1,2-dichloroethane (EDC) ra một nhà máy sản xuất nước thải cũ trong khu vực. EDC đã ngấm vào đất và mạch nước ngầm ở vùng sản xuất PVC tại đây.

Một vụ nổ nhà máy của Formosa ở Texas năm 2005. Ảnh: Victoriaadvocate

Những khoản phạt triệu đô

Năm 1991, EPA buộc Formosa phải tiến hành những biện pháp khắc phục môi trường vì các hành động trên, bao gồm khoản tiền phạt kỷ lục khi đó là 3,7 triệu USD. Các nội dung xử phạt bao gồm không đáp ứng những tiêu chuẩn sơ đẳng nhất về xử lý chất thải độc hại, như Formosa trữ chất thải trong những container bị rò rỉ, không có nhân viên với chuyên môn hợp lý và lén lút xả thải.

Đến năm 1992, Formosa tiếp tục bị phạt 330.000 USD vì xả ra không khí loại khí hydro chloride ảnh hưởng đến cuộc sống người dân. Cũng trong năm này, Cơ quan bảo vệ sức khỏe và an toàn lao động (OSHA, thuộc Bộ Lao động Mỹ) khi thanh tra nhà máy của Formosa đã kết luận điều kiện làm việc không đáp ứng tiêu chuẩn, lượng khí vinyl chloride không được giám sát, các chất lỏng dễ cháy không được bảo quản hợp lý...

Tháng 7/1997, người ta phát hiện 2 công nhân bị chết ngạt trên một xà lan chở chất EDC tại bến cảng bốc hàng của Formosa. Tháng 12/1998, một vụ nổ ở cơ sở lưu trữ EDC khiến 26 công nhân bị thương, lượng nước đổ ra vịnh gần đó được phát hiện nhiễm EDC đến 400 ppm.

Đến tháng 4/2005, Ủy ban giám sát chất lượng môi trường Texas tiếp tục xử phạt Formosa 150.000 USD vì gây ô nhiễm không khí, bao gồm việc xả khí độc hại vinyl chloride vào môi trường.

Năm 2009, Bộ Tư pháp Mỹ và Cơ quan Bảo vệ Môi trường cùng công bố khoản tiền phạt 10 triệu USD đối với các nhà máy Formosa ở bang Texas và Louisiana vì hàng loạt các vi phạm khi xả chất thải độc hại ra không khí và nguồn nước.

Thông cáo của Bộ Tư pháp cho biết, Formosa buộc phải khắc phục các tình trạng gây ô nhiễm nghiêm trọng nguồn không khí, nước và hoạt động xả chất thải độc hại tại các nhà máy ở Point Comfort và Baton Rouge; buộc phải lắp đặt hệ thống giám sát rò rỉ hiệu quả hơn, đồng thời giảm lượng xả VOC ra môi trường hàng năm.

Tháng 1/2013, Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ tiếp tục phạt Fomorsa ở Texas vì không lắp đặt hơn 8.000 thiết bị phát hiện rò rỉ cũng như phương tiện sửa chữa. Đây chỉ là một trong 15 điều vi phạm luật môi trường mà Formosa bị phạt, với tổng số tiền phạt là 1,5 triệu USD.

Như vậy, chỉ trong vòng 1 thập kỷ Formosa đã gây ra sự cố 6 lần cho Mỹ nhưng Mỹ không hề có động thái đuổi Formosa mà chỉ áp dụng các biện pháp hành chính, biện pháp quản lý theo quy định của pháp luật. Mặt khác, người dân ở những nơi bị ảnh hưởng cũng đâu có biểu tình (trong khi Mỹ cho phép biểu tình) để đòi Formosa cút khỏi quê hương họ. Phải chăng, Mỹ cũng cần Formosa để phát triển kinh tế trong khi Mỹ là quốc gia phát triển có tiềm lực kinh tế lớn nhất nhì thế giới. Điều này cho thấy rằng, một số phần tử ở Việt Nam chỉ lợi dụng vấn đề Formosa để thực hiện âm mưu đen tối nhằm kích động từ biểu tình gây rối đến bạo loạn chứ họ không hề quan tâm đến bảo vệ môi trường biển, bảo vệ môi trường cho bà con ngư dân. Nếu họ thực sự quan tâm đến môi trường thì đâu phải bằng biểu tình gây rối mà thay vào đó là hiến kế, đề xuất giải pháp, giám sát để mọi hoạt động của Formosa không lặp lại sự cố tương tự. 

VT (chiasekienthucnet)