BÁO CHÍNH THỐNG VÀ THÔNG TIN NẶC DANH

"Nói xấu linh mục trên báo quốc doanh, phải chăng bộ máy tuyên truyền đã quẫn trí?". 

Đây là tên bài viết của Kiều Phong - Việt Nam Thời Báo ijavn được Bureau CTM Media - Á Châu đăng tải lại hôm 24/11/2016 sau khi báo Nghệ An có đăng tải bài viết "Linh mục Đặng Hữu Nam thực sự là ai ?” vào ngày 20 tháng 11 năm 2016. Tác giả bài viết cũng cho rằng đó là một bài báo nặc danh, không được nhiều người chú ý đến và nhắm đến mục đích "tuyên truyền và gây chia rẽ dân tộc". 

Bài viết của Kiều Phong - Việt Nam Thời Báo ijavn được chia thành 2 luận điểm khá rõ ràng. Luận điểm thứ nhất phản ánh việc "Báo chính thống đưa tin nặc danh" và luận điểm thứ 2 nhắc đến phản ứng của dư luận khi bài báo được đăng tải: "Thiên hạ được thêm một trận cười". Và do bài viết khá dài nên Mõ xin mạn phép được chia Entry này thành 2 phần những mong sẽ bàn sâu hơn về những điều dược phản ánh. 

PHẦN I: BÁO CHÍNH THỐNG VÀ THÔNG TIN NẶC DANH

Để chỉ ra tính nặc danh trong bài viết "Linh mục Đặng Hữu Nam thực sự là ai ?”của báo Nghệ An, Kiều Phong - Việt Nam Thời Báo ijavn đã chỉ ra không ít căn cứ chứng minh. 

Đầu tiên là việc sử dụng nickname (tên tác giả) ở cuối bài viết: "Tác giả của bài viết là một người sử dụng nickname “Người anh em cùng đức tin”. Từ đó mọi nỗ lực tìm ra tác giả bài viết này để đối chất đều vô hiệu. Người này xưng là “con”, là giáo dân. Nhưng đã xưng là giáo dân thì phải có họ tên, ở giáo họ nào, xứ nào, đằng này không ai biết được gì thêm trên báo Nghệ An". 

Tiếp đến là sự thiếu thống nhất trong việc xưng hô của của nickname “Người anh em cùng đức tin” trong bài viết: "Trong suốt bài báo, hết xưng con khi nói với linh mục Đặng Hữu Nam thì “người con chiên ngoan đạo” lại xưng “chúng ta”. Đây lòi ra căn bệnh của những bồi bút xã hội chủ nghĩa. Bởi lẽ “chúng ta” ở đây bao gồm những ai, đại diện cho bao nhiêu người, cây bút nặc danh không đưa ra được. Sự thực thì không có để mà đưa ra".

Và trên nền những điều được chỉ ra Kiều Phong - Việt Nam Thời Báo ijavn đã "mạnh dạn" chỉ ra nguyên do khiến Báo Nghệ An làm như vậy: "Cũng dễ hiểu vì sao báo Nghệ An, mà đằng sau đó không nói thì ai cũng biết đó là ai, lại phải dùng một bài báo nặc danh hạ cấp như vậy. Đưa lên VTV thì bị giáo dân phản ứng, trong khi uy tín của VTV đã bết bát sau vụ vu khống giám mục Nguyễn Thái Hợp rồi. Kết quả vụ đó thì sao? Giám mục Nguyễn Thái Hợp càng được biết đến, người dân bất phân lương giáo rủ nhau ủng hộ giám mục Nguyễn Thái Hợp và những người bảo vệ môi trường. Nay Bộ chính trị không dám bêu chức sắc tôn giáo trên đài truyền hình quốc gia VTV nữa, các “đồng chí” chuyển sang đánh du kích trên các tờ báo địa phương như báo Nghệ An, đồng thời sử dụng những ngón nghề đánh lén đối thủ. Bêu xấu các lãnh đạo tôn giáo trên tờ báo nặc danh vntb.org vô hiệu, lần này giai cấp cầm quyền bêu xấu trên một tờ báo có họ tên đứng đắn nhưng lại cho tác giả nặc danh, hẳn là tư duy “không trúng thì cũng không trật bao nhiêu”. Nghĩa là Báo Nghệ An đang phải làm thay những cơ quan báo chí ở tầm cao hơn (Trung ương) và việc họ phải hứng chịu những đòn phản ứng như thể họ là vật tế thần vậy. 

Kiều Phong - Việt Nam Thời Báo ijavn đã viết như vậy. Nhưng chỉ xin được hỏi lại tác giả bài viết 2 điểm: 

Thứ nhất, 

Luật báo chí có quy định tác giả một bài viết phải ghi tên thật của mình khi lên trang báo không? Chắc chắn câu trả lời là không, Luật báo chí không quy định như vậy. Việc luật không quy định thì đương nhiên, việc sử dụng nickname không chính chủ đương nhiên không bị cấm và không thể gọi đó là nickname nặc danh. 

Thực tế hoạt động báo chí cho thấy, tự thân Luật báo chí chưa thể là một công cụ hữu hiệu để bảo vệ quyền cũng như điều chỉnh nghĩa vụ của đội ngũ làm báo khi tác nghiệp. Việc bị dọa dẫm, khủng bố khi đề tên thật trong các bài viết có đề tài nhạy cảm, liên quan đến nhiều chủ thể, nhóm lợi ích đang là chuyện thường xảy ra ở huyện. Và trong bối cảnh Luật báo chí và các luật khác chưa thể bảo vệ họ một cách tuyệt đối trước các thế lực bị phanh phui thì không ai khác chính họ và các cơ quan báo chí tự thân phải có những biện pháp chống đỡ có tính nhất thời, không triệt để. Vì thế, dù không khuyến khích nhưng việc ghi nickname giả, không chính danh đang được các nhà báo, phóng viên hướng đến khi tác nghiệp. Nó cũng được thực hiện ngay ở những đề tài bình thường nhất. Cho nên, sẽ không có gì phải xét đoán với nick name “Người anh em cùng đức tin”trong bài viết được nói đến trong báo Nghệ An vừa qua. 

Mặt khác, mặc dù đây là một bài báo nhưng nó lại được phỏng dưới dạng một bức thư và do một người gửi tới báo Nghệ An và nhờ báo đăng tải giúp. Và có thể, chính người gửi bài này đã yêu cầu báo Nghệ An không đăng tên thật do lo sợ những hệ lụy sẽ xảy ra sau khi bài báo được đăng tải! 

Thứ hai, 

Về sự thiếu xưng hô, có lúc xưng là "con" khi nói đến Linh mục Nam, có khi lại xưng hộ "chúng tôi". Tôi cho rằng, ở đây không thể nói là mâu thuẫn hay thiếu thống nhất. Nickname“Người anh em cùng đức tin” là một người bất đồng quan điểm, suy nghĩ và cả hành động với Linh mục Đặng Hữu Nam. Mục đích anh/chị ta có bài viết này cũng không ngoài để vạch trần cái bản chất xấu xa, khó có thể chấp nhận ở một chủ chăn trong Linh mục Đặng Hữu Nam. Tuy nhiên, sở dĩ nickname“Người anh em cùng đức tin” không thóa mạ hoặc xưng hô không hợp chuẩn ngay từ đầu bởi anh/chị ta là một tín hữu của Thiên chúa. Đức Vâng lời và tôn kính bề trên không cho phép họ làm cái điều thường xảy ra và có thể chấp nhận đó. 

Việc sử dụng đại từ "Chúng ta" ở cuối bài viết có thể xem là sự quay lại mục đích ban đầu (lên án Linh mục Nam) của Nickname“Người anh em cùng đức tin”. Cái sự chân thật trong cách xưng hô này vì thế cho thấy được cái nguyên bản trong bài viết được gửi đến báo Nghệ An và báo Nghệ An không có một động thái sửa chữa nào theo ý kiến riêng của mình! 

Còn về lí do tại sao không phải Đài Tiếng nói hay Đài Truyền hình Việt Nam lên tiếng mà là báo Nghệ An thì không phải do các cơ quan báo chí "Đưa lên VTV thì bị giáo dân phản ứng, trong khi uy tín của VTV đã bết bát sau vụ vu khống giám mục Nguyễn Thái Hợp rồi". Mà xin thưa rằng, mặc dù hệ lụy tiêu cực từ hành vi của Linh mục Đặng Hữu Nam là không hề nhỏ, tuy nhiên xét tổng thể thì Linh mục Nam cũng chỉ là một công dân có tín ngưỡng và giáo xứ Phú Yên (xã An Hòa, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An) cũng chỉ là một trong hàng trăm giáo xứ tại Nghệ An. Vậy xin hỏi, tại sao chính quyền tỉnh Nghệ An (trong đó có báo Nghệ An) không đứng ra tự giải quyết mà phải nhờ tới Trung ương? Đó cũng là một câu trả lời cho việc chính quyền tại tỉnh Nghệ An còn có thể tự giải quyết được những vấn đề tự thân của mình! Riêng nói rằng: "... uy tín của VTV đã bết bát sau vụ vu khống giám mục Nguyễn Thái Hợp rồi" thì nên chăng cũng cần xem lại, sau những loạt bài phê phán của VTV, Giám mục Hợp đã ra sao? Hay đó là những câu chuyện mà đến nay vẫn chưa được tiết lộ bởi nếu nói ra thì đó là một sự thảm hại của vị chủ chăn cao nhất giáo hội Công giáo địa phận Vinh này! 

Và để kết thúc Phần thứ nhất này, xin được nói thêm rằng: Đối với những chủ chăn ngoa ngôn, coi thường pháp luật và lợi dụng chính giáo hội của mình để kiếm tiền như Linh mục Nam thì những bài báo như của báo Nghệ An là cần thiết. Chúng ta không sợ điều đó sẽ "tuyên truyền và gây chia rẽ dân tộc" bởi khối đại đoàn kết dân tộc, đoàn kết lương - giáo không thể xây dựng từ những kẻ như Linh mục Đặng Hữu Nam.