Thuật ngữ “dân chủ” có lẽ đã quá quen thuộc với mỗi chúng ta. Không phải đến bây giờ vấn đề “dân chủ” mới được con người ta đề cập mà dân chủ đã có từ rất lâu trong lịch sử xã hội loài người, là sản phẩm tiến hóa của lịch sử, là nhu cầu khách quan của con người. Dù có rất nhiều cách tiếp cận khác nhau nhưng tựu chung lại, dân chủ được hiểu một cách đơn giản nhất đó là nhân dân làm chủ, quyền lực thuộc về nhân dân, lấy dân làm gốc, dân được hưởng các quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Người dân thực hiện các quyền của mình bằng cách trực tiếp hoặc bằng cách chọn ra các đại biểu để đảm nhiệm các công việc trong bộ máy nhà nước.
Nói một cách khác, dân chủ là một hình thức tổ chức thiết chế chính trị của xã hội, trong đó quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân.Tại một số quốc gia, dân chủ dựa trên nguyên tắc triết học về quyền bình đẳng.
Tuy nhiên, đó là cách hiểu về dân chủ, còn trên thực tế để thực hiện quyền dân chủ, thực hiện dân chủ xã hội, quyền con người thì rõ ràng có rất nhiều cách làm khác nhau. Mỗi quốc gia có thể thực hiện quyền dân chủ, quyền con người ở những góc độ khác nhau trên cơ sở phù hợp với cơ sở hạ tầng, kiến trúc thượng tầng, phù hợp với điều kiện, lịch sử cụ thể của từng quốc gia.
Ở đây, tôi chỉ xin đơn cử một ví dụ. Mỹ là quốc gia luôn đề cao các giá trị và quyền dân chủ, cũng luôn là quốc gia cho phép mình cái quyền là “quan tòa” để có thể phán xét về tình hình thực hiện quyền dân chủ ở các quốc gia trên thế giới, tuy nhiên ở Mỹ quyền dân chủ cũng có những điểm khác mà nếu không hiểu được rõ nhiều người sẽ cho rằng đó là không dân chủ.
Chẳng hạn, trong quy định về bầu cử Tổng thống Mỹ, tất cả người dân Mỹ đều được quyền đi bầu cử Tổng thống để chọn ra người lãnh đạo của mình. Tuy nhiên lá phiếu của cử tri Mỹ thực sự có giá trị? Vừa qua, nước Mỹ diễn ra cuộc bầu cử Tổng thống, hai ứng viên tranh cử là ông Donald Trump của Đảng Cộng hòa và bà Hillary Clinton của Đảng Dân chủ. Một chuyện rất hiếm gặp đã diễn ra khi bà Hillary Clinton là người đã giành được nhiều phiếu bầu của cử tri hơn nhưng lại thất bại trước ông Donald Trump vì thua phiếu đại cử tri so với ông Trump.
Cũng nói thêm rằng, trong lịch sử bầu cử Tổng thống Mỹ đây đã là lần thứ ba diễn ra sự việc như thế này. Trước bà Hillary Clinton cũng đã từng có hai người khác dù giành được nhiều phiếu bầu của cử tri hơn nhưng đã thất bại vì kém phiếu của đại cử tri. Như vậy, rõ ràng trong trường hợp này theo quy định của luật pháp Mỹ ai được nhiều phiếu đại cử tri hơn sẽ giành thắng lợi, còn phiếu của cử tri, tức là phiếu phổ thông chỉ có giá trị tham khảo. Nhiều người đặt ra câu hỏi rằng, vậy thì tại sao Mỹ không để đại cử tri bỏ phiếu luôn mà lại phải huy động người dân đi bỏ phiếu? Lá phiếu của họ cũng có giá trị gì đâu?...
Một vấn đề nữa, nếu như ứng cử viên Tổng thống của đảng nào giành được nhiều phiếu đại cử tri ở một bang hơn (chẳng hạn, một bang có 10 đại cử tri, một ứng cử viên giành được 7 phiếu thì ứng cử viên đó sẽ giành chiến thắng ở bang đó và được nhận cả 10 phiếu đại cử tri) thì ứng cử viên đó sẽ giành chiến thắng. Như vậy, đó có thực sự là dân chủ? Với người Mỹ đó là dân chủ, nhưng có lẽ với không ít người khác nó lại là không dân chủ.
Ở Việt Nam cũng vậy, dân chủ là vấn đề luôn được Đảng, Nhà nước Việt Nam đặc biệt chú trọng, quan tâm thực hiện. Hiện nay, Việt Nam tiến hành bắt giữ những người vi phạm pháp luật Việt Nam, lợi dụng danh nghĩa hoạt động “dân chủ”, “nhân quyền” để chống pháp Nhà nước thì một số người lại cho rằng đó là mất dân chủ vì đàn áp những người “bất đồng chính kiến”, những người “có quan điểm đối lập”. Trên thực tế thì rõ ràng những người này đã vi phạm pháp luật Việt Nam, nhưng với những người thiếu thiện chí thì vẫn luôn xem đó là cái cớ để vu cáo Việt Nam về dân chủ, nhân quyền.
Nói vậy để thấy rằng, trên thực tế quyền dân chủ có rất nhiều cách để thực hiện. Xin nói lại, dù thế nào đi chăng nữa, dân chủ chính là quyền lực thuộc về nhân dân. Dân chủ được thực hiện dựa trên điều kiện, hoàn cảnh lịch sử của từng quốc gia. Không thể ép cách thực hiện của quốc gia này đối với quốc gia khác, nó phải phù hợp với cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng của quốc gia đó.
Nam Phong
No comments:
Post a Comment