Nhìn lại hành trình của Mẹ Nấm - Nguyễn Ngọc Như Quỳnh

Không biết Nguyễn Ngọc Như Quỳnh - blogger Mẹ Nấm là cái tên thứ mấy được sang Mỹ. 

Và dù lâu nay, xung quanh việc VN xuất khẩu các nhà dân chủ sang Mỹ và các nước Phương Tây (cái nôi của giới dân chủ) nhiều người vẫn nói rằng, đó là hệ quả của sức ép này, kia. Nhưng xem chừng mọi thứ chỉ là võ đoán, và cảm tính. Muốn được xuất khẩu sang Mỹ nó phải gắn với những tiêu chuẩn cụ thể, mà xin được nói luôn, "tội danh" và tiếng tăm chỉ là yếu tố cần, còn yếu tố đủ thì hết sức vô vàn. Hành trình để được đi Mỹ vừa qua của Mẹ Nấm - Nguyễn Ngọc Như Quỳnh cho thấy rõ nét và phồn thực điều vừa nói. Đó là lí do Quỳnh chứ không phải một nhà dân chủ nào đó được đi Mỹ; và rằng tại sao so về độ tiếng tăm, danh tiếng Quỳnh không thể so bì với Trần Huỳnh Duy Thức, song dù vận động hết sức ráo riết, nhưng đến nay, giới chức, cơ quan ngoại giao Mỹ vẫn không đếm xỉa tới Thức (trong khi dù đã được giới chức Đức, EU tiếp cận nhưng Thức không mấy mặn mà). 

Xin được tái hiện lại hành trình của Quỳnh để thấy rõ hơn điều vừa nói. 

Sinh năm 1979 tại Khánh Hòa, Nguyễn Ngọc Như Quỳnh được biết nhiều với bút danh Mẹ Nấm, "là một người viết blog, hoạt động xã hội và là người bất đồng chính kiến tại Việt Nam" (theo Wikipedia). 

Người phụ nữ là mẹ của hai đứa con (một trai, một gái, bé Gái đầu có tên gọi là Nấm) này chỉ thực sự gây chú ý từ năm 2009. Theo đó với danh xưng là nhà hoạt động dân sự đấu tranh đòi dân quyền, Quỳnh đã xuất hiện nhiều trong các biểu tình phản đối Trung Quốc chiếm biển đảo tại biển Đông, phản đối công ty Formosa trong vụ là nguyên nhân việc cá chết hàng loạt tại miền Trung. 

Và để tập hợp người dưới trướng của mình, Quỳnh cũng lần lượt sáng lập, tham gia điều hành, "lãnh đạo" nhiều tổ chức xã hội dân sự (XHDS) với mục đích phản đối ôn hoà, thông qua biểu tình và tán phát các tài liệu có nội dung phê phán, lên án nhà nước, chính quyền sở tại như “Người Việt yêu nước”, “Tuyên bố công dân tự do”.

Ngoài ra Quỳnh cũng được biết đến với tư cách là "điều phối viên của mạng lưới Blogger Việt Nam".

Cùng với các danh xưng, tổ chức đứng tên, từ năm 2009 - 2016 (trước thời điểm bị bắt, kết án), Nguyễn Ngọc Như Quỳnh liên tục có các hoạt động dưới danh nghĩa đấu tranh cho dân chủ, nhân quyền mà thực chất là tuyên truyền chống nhà nước CHXHCN Việt Nam. Cụ thể: 

- Tháng 9 năm 2009, Quỳnh in ấn phát tán 40 cái áo thun có nội dung phản đối Trung Quốc chiếm giữ Hoàng Sa, Trường Savà phản đối Dự án khai thác bô xít ở Tây Nguyên vì môi trường. Cơ quan Công an sau đó đã chứng minh được việc Quỳnh nhận tiền từ tổ chức khủng bố “Việt Tân” để thực hiện hành vi của mình, đó cũng là lí do ngày 3/9/2009, Cơ quan An ninh điều tra, CA Khánh Hoà đã triệu tập làm việc đối với Quỳnh. Cùng bị triệu tập làm việc với Quỳnh thời điểm này còn có blogger Phạm Đoan Trang (thành viên của Hội anh em dân chủ). 

- "Ngày 19 tháng 4 năm 2014, các blogger Mẹ Nấm, Paulo Thành Nguyễn tức Nguyễn Hồ Nhật Thành và Trịnh Kim Tiến đã bị công an thành phố Nha Trang bắt giữ khi đang chuẩn bị thảo luận về chủ đề “Công ước chống Tra tấn và vấn nạn công dân chết trong đồn công an” dự định diễn ra tại quán cà phê Swing, số 20 Trần Phú, phường Lộc Thọ, thành phố Nha Trang.[16] Cơ quan An ninh cho biết trong năm 2014, bà Quỳnh đã tập hợp 31 trường hợp người dân tử vong khi bị gọi lên "làm việc" và bị tạm giam, tạm giữ tại trụ sở công an; sau đó đăng lên trang Facebook " đánh tráo bản chất sự việc, thể hiện chủ đích thù địch với lực lượng công an, khiến người đọc hiểu sai vấn đề, đồng thời xúc phạm và làm hạ uy tín của lực lượng Công an nhân dân Việt Nam, gây xâm hại đến mối quan hệ giữa nhân dân và lực lượng công an.".

Ngày 28 tháng 3 năm 2015, Mẹ Nấm bị bắt giữ tại Nha Trang khi chuẩn bị ra Hà Nội gặp gỡ các nghị viên quốc tế khi Liên minh Nghị viện Thế giới IPU nhóm họp lần thứ 132 để trao kiến nghị.

Ngày 25 tháng 7 năm 2015, Mẹ Nấm và 3 blogger bị bắt giữ và bị đánh tại bãi biển Nha Trang khi tổ chức tuyệt thực vì 'Tù nhân lương tâm', đòi trả tự do cho Nguyễn Ngọc Già, Tự do cho Bùi Thị Minh Hằng và Tự do cho Trần Huỳnh Duy Thức.

Ngày 15 tháng 5 năm 2016, Mẹ Nấm tham gia biểu tình tại TPHCM phản đối công ty Formosa, hãng xả nước thải gây ra vụ cá chết hàng loạt tại miền Trung. và bị bắt về Công an quận 2, TPHCM." (theo wikipedia). 

Trước các hoạt động của Quỳnh, đặc biệt chứng minh được Quỳnh "đã sử dụng Facebook cá nhân để viết và đăng tải, chia sẻ nhiều bài viết có nội dung sai sự thật, tuyên truyền xuyên tạc, đả kích, nói xấu đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, xuyên tạc lịch sử cách mạng Việt Nam, chia rẽ khối đoàn kết dân tộc. 

Quỳnh soạn thảo tập tài liệu "Stop police killing civilians" về 31 trường hợp người chết sau khi làm việc với công an với nội dung hoàn toàn suy diễn, không có căn cứ Quỳnh, với mục đích để người đọc hiểu sai bản chất vấn đề, đồng thời xúc phạm và làm hạ uy tín của lực lượng Công an nhân dân, xâm hại mối quan hệ giữa nhân dân và lực lượng công an" (Bản án tại phiên phúc thẩm vụ án Nguyễn Ngọc Như Quỳnh). 

Ngày 10 tháng 10 năm 2016, Quỳnh đã bị cơ quan An ninh điều tra, Công an Khánh Hoà bắt và khởi tố với tội danh theo điều 88 khoản 1 - tuyên truyền chống nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam và bị tòa sơ thẩm kết án 10 năm tù. Ngày 30 tháng 11 năm 2017 tòa phúc thẩm tuyên án giữ nguyên án tù 10 năm của tòa sơ thẩm.

Và với tư cách là nhân tố nữ "tiêu biểu trong hoạt động nhân quyền tại VN", Quỳnh đã lọt vào mắt xanh của các tổ chức như Ủy ban bảo vệ các nhà báo (CPJ). CPJ đã trao giải Tự do Báo chí Quốc tế 2018 vào tháng 6/2018 mới đây. Trước đó thời điểm chưa bị bắt, kết án, Quỳnh đã được Civil Rights Defenders trao 50.000 euro cho giải thưởng "Phụ nữ nhân quyền"; cũng chính giải thưởng này đã khiến Quỳnh bị đám đồng đảng một phen tố cáo xung quanh chuyện khuất tất trong sử dụng quỹ tiền của giải thưởng (có tin Quỳnh đã dùng số tiền nhận được chủ yếu tiêu xài cá nhân; không thực hiện đúng tiêu chí sử dụng nguồn tiền). 

Tuy nhiên, xem ra cái điểm mà Quỳnh hơn nhiều người và cũng là lí do khiến Quỳnh chóng vánh được đi Mỹ chỉ sau 2 năm bị bắt và hơn 1 năm thi hành bản án 10 năm tù của mình: N.N.N.Quỳnh có hẳn một đội ngũ vận động, PR trá hình hùng hậu và đặc biệt là chúng không từ 1 thủ đoạn nào để có thể gây sự chú ý của dư luận. 

Xin được chỉ ra luôn: 

Đầu tiên phải kể đến việc Quỳnh có tên trong danh sách đề cử giải Nobel Hòa bình năm 2018 cùng với những cái tên trứ danh khác của thế giới. Với điều này, tất nhiên để có được  điều này thì đám tổ chức, cá nhân bên ngoài cũng hết sức vất vả để có thể vận động với mục đích đánh bóng tên tuổi của Quỳnh. Sau lần ấy, đương nhiên Quỳnh sẽ được chú ý đặc biệt, vượt xa các tên tuổi liền anh, liền chị khác trong làng dân chủ Việt đương đại. 

Đó là chưa nói Quỳnh còn là chủ nhân của nhiều giải thưởng tầm cỡ quốc tế hẳn hoi: Phụ nữ can đảm, phụ nữ nhân quyền... 

Chuyện thứ hai có thể nói đến là chuyện báo giới quốc tế nâng bi Quỳnh. Bài "Blogger Mẹ Nấm ngưng tuyệt thực sau khi nhân viên tòa Ðại Sứ Mỹ đến thăm" cho thấy rõ ràng điều đó. 

Ngoài ra không thể không nói đến cái trò gây chuyện, "kêu đòi" của bà Nguyễn Tuyết Lan; và cả cái cách bà Lan đưa hai đứa con của Quỳnh đi kêu đòi, hòng lấy lòng thương của thiên hạ. 

Hành trình của Quỳnh đến đây cơ bản tạm hết, nó sẽ được rẽ sang một trang mới. Hi vọng với những điều chỉ ra về hành trình của Quỳnh, sẽ có người đọc được và hoàn thành giấc mơ Mỹ của chính mình!