Tôi thích Bộ trưởng Bùi Quang Vinh

Mõ Làng

Trong lúc các bài tham luận khác cứ sáo mòn với khuôn mẫu tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, huy động sức mạnh của hệ thống chính trị, phát huy vai trò của nhân dân... Thì bài phát biểu của Bộ trưởng Bùi Quang Vinh như một điểm sáng của diễn đàn tham luận.

Bài phát biểu của ông đề cập đến vấn đề kinh tế là chủ yếu vì vai trò của ông là kế hoạch đầu tư. Tuy nhiên ông cũng đã đề cập đến cả vấn đề hệ thống chính trị với một phương diện rất khéo léo. Chậm đổi mới hệ thống chính trị đang cản trở sự phát triển kinh tế. Vì vậy, phải cải cách hệ thống chính trị, ông nói: 

"70 năm qua, cơ cấu tổ chức, phương thức hoạt động của bộ máy Đảng, Nhà nước, đoàn thể các cấp trong hệ thống chính trị gần như không thay đổi.

Một hệ thống chính trị phù hợp với nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung trước đây, đặc biệt là trong hoàn cảnh chiến tranh, nay đã không còn phù hợp với điều kiện nền kinh tế thị trường, thậm chí là rào cản, trở ngại cho sự phát triển..."

Sau bài tham luận của ông, báo chí đã hết lời ca ngợi, dư luận đồng tình. Ấy vậy nhưng, vẫn có không ít tiếng nói trái ngược cho rằng ông đã lộng ngôn, làm trò... Nói vậy là chẳng hiểu gì cả.

Không hiểu trước hết là vì không tường cách tổ chức diễn đàn của ĐCSVN. Đây là diễn đàn để biểu hiện tính thống nhất về tư tưởng trong dánh giá tình hình, xác định đường lối chính sách, hoạch định chương trình, kế hoạch phát triển cho cả dân tộc chứ không phải là hội thảo tranh luận một vấn đề chưa định tính. Vì vậy, mọi tham luận đều chỉ để minh họa rõ thêm cho tính khái quát của văn kiện. Nó không được phép trái ngược, tung hỏa mù.

Không hiểu vì mọi tham luận đã được lên kế hoạch, dặt hàng trước, duyệt nội dung từ trước, sắp xếp trình tự từ trước. Bộ trưởng Vinh không thể tự động đứng lên trình bày một bài như thế nếu không được phép của Bộ Chính trị. Kỷ luật Đảng về vấn đề gì rộng lượng, bao dung, tha thứ mình không biết nhưng về vấn đề giữa Đại hội đảng thế này không có việc anh nói những điều trái ngược với ý chí tối cao trong đảng.

Không hiểu vì chính các vị - những người phản đối- đã không đọc dự thảo các Văn kiện trình ra Đại hội. Báo cáo chính trị của Đảng, trong phần XÂY DỰNG ĐẢNG TRONG SẠCH, VỮNG MẠNH, NÂNG CAO NĂNG LỰC LÃNH ĐẠO VÀ SỨC CHIẾN ĐẤU CỦA ĐẢNG, mục "Tiếp tục đổi mới, kiện toàn tổ chức bộ máy của Đảng và hệ thống chính trị" có đoạn viết: 

"Tiếp tục đổi mới bộ máy của Đảng và hệ thống chính trị theo hướng tinh gọn, nâng cao năng lực, hiệu quả lãnh dạo, chỉ đạo, điều hành. Nghiên cứu thực hiện thí điểm hợp nhất một số cơ quan Đảng và Nhà nước tương đồng về chức năng, nhiệm vụ.

Tinh giản tổ chức, bộ máy gắn với tiếp tục phân định rõ chức năng, nhiệm vụ, phương thức hoạt động của các tổ chức; Thực hiện kiêm nhiệm một số chức danh và tinh giản biên chế trong toàn hệ thống chính trị. Nói chung, thực hiện mô hình Bí thư cấp ủy đồng thời là Chủ tịch Hội đồng nhân dân các cấp. Sớm tổng kết mô hình bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch Ủy ban nhân dân xã, cấp huyện ở những nơi có đủ điều kiện".

Trên thực tế, vấn đề cải tổ, đổi mới bộ máy của Đảng và hệ thống chính trị đã được nêu ra và tổ chức thí điểm từ lâu. Tỉnh Quảng Ninh là đơn vị cấp tỉnh được thí điểm và mang lại hiệu quả rõ rệt. Ngay trong Đại hội này, tham luận của đoàn Quảng Ninh đã đề cập sâu và khẳng định tính đúng đắn của nó. Trước đó, một số xã, huyện cũng đã thí điểm tổ chức nhất thể hóa một số chức danh, bộ máy.

Quá trình cải cách nền hành chính, tư pháp trong nhiệm kỳ qua và việc phải hoàn thành Luật về lập hội trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa này cũng đã nói lên quyết tâm của Đảng CS đối với công cuộc đổi mới hệ thống chính trị.

Bối cảnh mới của hội nhập quốc tế cũng đã đặt ra đòi hỏi về cải cách bộ máy và hoạt động của các tổ chức chính trị - xã hội quần chúng. Câu chuyện TPP với công đoàn đã báo trước sự chuyển động của các tổ chức quần chúng, dân sự.

Đúng như ông Vinh đã nói: "70 năm qua, cơ cấu tổ chức, phương thức hoạt động của bộ máy Đảng, Nhà nước, đoàn thể các cấp trong hệ thống chính trị gần như không thay đổi" trong lúc bối cảnh, tình hình đất nước đã có nhiều đổi mới, thay đổi. Chúng ta đều có thể nhận thấy sự song hành của bộ máy Đảng, Nhà nước cùng với các tổ chức chính trị xã hội đã tạo nên sự cồng kềnh về tổ chức và sự cách bức, chồng chéo trong phối hợp, gánh nặng cho ngân sách đã hạn chế sự phát triển.

Đổi mới hệ thống chính trị là cần thiết, cấp bách. Tuy nhiên cần có những bước đị thích hợp và đó là một trong những trọng tâm của thế hệ mới của Đảng.

h.