XUNG QUANH CHUYỆN CỐ THI SỸ XUÂN QUỲNH LỖI HẸN VỚI GIẢI THƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT

"Giải thưởng Hồ Chí Minh là một giải thưởng của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam tặng những công trình nghiên cứu khoa học, kỹ thuật, những công trình giáo dục và văn học, nghệ thuật đặc biệt xuất sắc, có giá trị rất cao về khoa học, văn học, nghệ thuật, về nội dung tư tưởng, có tác dụng lớn phục vụ sự nghiệp cách mạng, có ảnh hưởng rộng lớn và lâu dài trong đời sống nhân dân, góp phần quan trọng vào sự nghiệp phát triển nền kinh tế quốc dân, khoa học, kỹ thuật, văn học, nghệ thuật. Đây được xem là giải thưởng danh giá nhất hiện nay tại Việt Nam.

Giải thưởng Hồ Chí Minh được xét và công bố năm năm một lần vào dịp Quốc khánh 2-9" (Theo Wikipedia). 

Lưu Quang Vũ và Xuân Quỳnh. Ảnh: tư liệu

Giải thưởng Hồ Chí Minh nói chung, Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học, nghệ thuật năm 2016 là giải thưởng lần thứ 5 sau các năm 1996, 2000, 2005, 2012. Và một trong những điểm nhấn cho giải thưởng này năm nay (2016) là cố nữ thi sĩ Xuân Quỳnh có hai tập thơ (Lời ru mặt đất và Bầu trời trong quả trứng) có trong danh sách đề nghị xét tặng giải thưởng Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, đến vòng xét duyệt thứ 3, hồ sơ giải thưởng của cố thi sĩ đã không được Hội đồng cấp Nhà nước đồng ý trao thưởng và đành lỗi hẹn với giải thưởng năm nay. 

Thông tin này đã được ông Phùng Huy Cẩn, Vụ trưởng Vụ thi đua khen thưởng Bộ VHTTDL xác nhận với VietNamNet sáng ngày 16/1/2017.

Ngay khi thông tin này được công bố, không ít người đã tỏ ra tiếc nuối cho cố nghệ sỹ. Một số người ái mộ cố nghệ sỹ thậm chí đã cho rằng, nhà nước không công bằng với những đóng góp cố thi sỹ Xuân Quỳnh và rất nhiều nghi ngại khác mà người viết không tiện nói ra ở đây. 

Trong khuôn khổ nội dung này, người viết không có ý đi sâu cắt nghĩa, tìm hiểu xem đâu là nguyên nhân khiến 02 tập thơ của cố nữ thi sỹ Xuân Quỳnh không qua được cửa ải của Hội đồng cấp nhà nước. Chỉ xin được dẫn về đây Nghị định số 90/2014/NĐ-CP của Chính phủ về "Giải thưởng Hồ Chí Minh, "Giải thưởng Nhà nước" về văn học, nghệ thuật để những ai chưa hiểu hoặc chưa hiểu hết về tiêu chuẩn của giải thưởng cấp nhà nước này. Toàn văn nghị định xem thêm: Tại đây. 

Việc hai tập thơ của cố nữ thi sỹ chưa được vinh danh cũng có nghĩa là 2 sản phẩm này chưa thỏa mãn 3 tiêu chí cứng sau đây: 

"1- Có giá trị xuất sắc về về văn học, nghệ thuật, về nội dung tư tưởng và hình thức nghệ thuật.

2- Có tác dụng tốt trong giáo dục, xây dựng con người mới, nâng cao trình độ thẩm mỹ của nhân dân, góp phần đáng kể vào việc thay đổi nhận thức của nhân dân trong sự nghiệp phát triển văn học, nghệ thuật Việt Nam, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

3- Xuất sắc khi đạt một trong các tiêu chuẩn:

- Đã được tặng Giải Vàng hoặc Giải A hoặc Giải Nhất tại các cuộc thi, liên hoan chuyên nghiệp và triển lãm về văn học, nghệ thuật cấp quốc gia do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức.

- Đã được tặng Giải thưởng cao của Hội Văn học, nghệ thuật chuyên ngành Trung ương thuộc lĩnh vực chuyên ngành hoặc được tặng giải thưởng chính tại các cuộc thi, liên hoan chuyên nghiệp và triển lãm về văn học, nghệ thuật quốc tế". (Nguồn: http://www.hoinhacsi.vn/tieu-chuan-xet-tang-giai-thuong-ho-chi-minh-giai-thuong-nha-nuoc-ve-van-hoc-nghe-thuat)

Ngoài ra, cũng tin chắc rằng, ngoài thể hiện rõ lí do đồng ý tặng giải thưởng cho cá nhân thì Hội đồng cấp nhà nước cũng sẽ không quên nói rõ lí do những tác giả tác phẩm không được trao tặng giải thưởng. Vậy nên, thiết nghĩ trước khi các cơ quan chuyên môn thực hiện điều này, những người yêu mến, ái mộ cố nữ thi sỹ và những kẻ đang "đục nước béo cò" nên giữ thái độ bình thản và không nên phân bua một cách thái quá. Đó cũng là cách để chúng ta thể hiện sự ghi nhận, trân trọng những đóng góp của cố nữ thi sỹ đối với nền văn học, nghệ thuật nước nhà!