Trông người mà nghĩ đến ta!

Chiềng Chạ

Dẫu biết rằng, mọi so sánh đều khập khiễng và sự so sánh luôn khôn cùng. Tuy nhiên, nói ra câu chuyện dưới đây Mõ muốn cho mọi người thấy được rằng không phải mọi chức danh, quyền năng đều có mẫu số chung và điều quy định nó không gì khác là ý thức chính trị và thái độ chính trị của cá nhân đó trước những vấn đề liên quan. 

Trong hàng Giáo phẩm của đạo Công giáo, Giám mục Giáo phận là một chức danh khá lớn và thông thường người đảm nhận cương vị này thường có quyền năng bản quyền tuyệt đối trong địa hạt do mình phụ trách. Ví dụ như họ có quyền quyết định các vấn đề nhân sự trong địa phận, phong chức thánh Linh mục cho những người đủ điều kiện và quyết định các vấn đề quan trọng khác... nên vai trò, vị trí và dấu ấn của họ đối với địa phận phụ trách là điều không ai có thể phủ nhận. Đấy cũng là lí do lí giải tại sao, thái độ, đường hướng của vị Giám mục Giáo phận thường có sức nặng và sự chi phối lớn đến thế đối với từng địa phận. 

Tuy nhiên, câu chuyện dưới đây về một Tổng Giám mục (chức danh dành cho các chức sắc được giao coi sóc các Tổng Giáo phận) Donald Bolen, người được Giáo hoàng Phanxico chỉ định dẫn dắt tổng giáo phận Regina của Canada, nằm sát bang Montana và North Dakota của Hoa Kỳ sẽ cho chúng ta nhìn rõ hơn sự ảnh hưởng của thái độ đối với đường hướng mục vụ của từng vị chủ chăn cụ thể! 

Cũng giống như chủ chăn Giáo phận Vinh - Giám mục Nguyễn Thái Hợp từng sống nhiều nằm ở nước trước khi về nước quản nhiệm Giáo phận Vinh, trước khi đảm nhiệm cương vị Tổng Giám mục tổng giáo phận Regina (Canada), Tổng Giám mục Donald Bolen chủ yếu mục vụ tại Roma. Sự am hiểu của Ngài về tổng giáo phận Regina (Canada) cũng chỉ dựa trên những bản báo cáo hay những chỉ dẫn có tính sách vở. Cho nên, động tác đầu tiên và cũng là yếu tố khó khăn đầu tiên mà Tổng Giám mục Donald Bolen hay Giám mục Nguyễn Thái Hợp gặp phải là việc xây dựng quan hệ với người dân bản xứ, trong đó Chính quyền và những chức sắc dưới quyền. 

Tuy nhiên, với Giám mục Giáo phận Vinh dù đã 05 năm trôi qua sau ngày về tiếp quản địa phận Vinh, ngài vẫn chưa thể hiện thực hóa được một thách thức ngỡ rằng, ông phải giải quyết cách đây 2 - 3 năm mới phải. Lí giải về sự thất bại của Giám mục Nguyễn Thái Hợp đã có nhiều ý kiến cho rằng, Ngài đã áp đặt thái độ chủ quan, suy nghĩ chủ quan của mình lên các vấn đề quan trọng của giáo hội mà không mảy may quan tâm chính quyền, những người dưới quyền nghĩ gì, phán xét điều gì. Sự độc đoán vì thế theo thời gian đã khiến vị chủ chăn này càng ngày thấy mình càng xa những người xung quanh. 

Và xin thưa rằng, đấy là nguyên do dù về địa phận Vinh chưa lâu, nhưng dưới cách điều hành của Ngài, Giáo phận Vinh đã xảy ra không ít chuyện xưa nay hiếm gặp. Theo đó, Giáo phận Vinh, nơi từng được Tòa thánh và Hội đồng Giám mục Việt Nam đánh giá là điểm sáng về mặt đức tin, đức vâng lời thì này bỗng bị xóa nhòa và bị phủ nhận. Hãy xem một số chức sắc, giáo dân ở các xứ, họ đạo tổ chức tuần hành, biểu tình bất chấp sự can ngăn của Tòa Giám mục, chủ chăn giáo phận hay câu chuyện giáo dân xứ Đông Yên (Hà Tĩnh) kéo ra Tòa Giám mục để thực hiện những hành động như chỉ tay, kéo áo và xông lên tận nhà phòng của Giám mục vừa qua sẽ hiểu được tại sao nói Giám mục Nguyễn Thái Hợp vẫn gặp khó trong việc thiết lập cơ chế đối thoại, hiểu biết với chính quyền và chính con dân của mình!  

Đối nghịch lại với Giám mục Nguyễn Thái Hợp của Giáo phận Vinh, Tổng Giám mục Donald Bolen đã nói như thế này trong ngày đầu về với Tổng Giáo phận Regina của Canada: 

“Khi đương đầu với những khó khăn thực sự và vấn đề đầy thách thức, chúng ta cần trung thành với giáo huấn của Giáo hội, trung thành với sứ điệp Tin mừng, với mặc khải, nhưng chúng ta cần phải đi vào đối thoại nếu như muốn được nghiêm túc lắng nghe và nếu như muốn có tác động vào thế giới. Không phải bằng cách hét to hơn. Mà là bằng cách dấn thân đối thoại rõ ràng với quan điểm đầy tính quả quyết.”

Ngài cũng đề cao tinh thần đối thoại để giải quyết các vấn đề còn vướng mắc và cho rằng: "Giáo hội Công giáo chỉ có thể tạo được thay đổi trong xã hội diện rộng, nếu như gắn bó đối thoại với những người bên ngoài cộng đồng đức tin của mình, bằng “lắng nghe sâu sắc” về những vấn đề gai góc". 

Và khi nói về căn nguyên và gốc rễ khiến ông chọn cho mình đường hướng mục vụ hiện tại, vị Tổng Giám mục này đã chia sẻ như sau: "Tôi không ngạc nhiên khi mọi người không cho tôi nhiều tiền. Không quá sốc. Điều khiến tôi sốc là họ không nhìn vào mắt tôi. Chúng ta quá ít thấy được người vô gia cư hiển hiện ngay trước mắt mình. Chúng ta biến họ thành vô hình bởi thấy họ là mối đe dọa và phiền phức. 

Một hình ảnh đời thường của Tổng Giám mục Donald Bolen (Nguồn: Internet). 

Tôi sống ở quanh vùng nghèo nhất của thành phố. Tôi như thấy vùng mình sống qua những ánh mắt hoàn toàn xa lạ. Khi tôi bận rộn hay vội vã, hay trên đường đi làm, mang bộ áo giáo sỹ, tôi thấy được đôi chút những thách thức và nét đẹp của vùng này, nhưng không được nhiều. Nhưng tôi có thể thấy rõ hơn, khi đi chậm lại, khi đứng ở đó, và trở nên vô hình một chút.

Bạn sẽ thấy, không chỉ những thách thức và vấn đề thực sự trên đường phố, nhưng còn là một ý thức cộng đồng …và cách mọi người giúp đỡ nâng đỡ nhau, là điều mà tôi đã từng bỏ lỡ không thấy được”. 

Những ai theo dõi những điều được Tổng Giám mục Donald Bolen sẽ thấy rằng, trong những điều được Ngài nói ra, không có bất cứ điều gì mang dấu ấn cá nhân, ảnh hưởng từ cá nhân. Đó chỉ là những điều ông nhìn, ông cảm thấy được từ xã hội rộng lớn, quảng đại kia. Ở đó, với Ngài không có chỗ cho lòng thù hận, ý chí giai cấp hay những toan tính chính trị đến đớn hèn, mưu mô! Ngài toàn tâm, toàn ý phục vụ giáo hội, thực hiện sứ mệnh Thiên chúa giáo chứ không phải sử dụng quyền năng được giao phó để mưu toan ý đồ cá nhân! Và đáng tiếc thay, tất thảy những điều không hiện diện ở Tổng Giám mục  Donald Bolen lại đều trú ngụ trong Giám mục Nguyễn Thái Hợp! 

Thế mới biết, Giáo phận Vinh thật vô phúc sau ngày Giám mục Hợp về quản nhiệm!