Thấy gì sau động thái tạm đình chỉ Khu liên hợp gang thép Formosa Hà Tĩnh?

Mẹ Đốp

Dẫn nguồn từ báo Đài Loan, hôm nay nhiều báo và trang tin điện tử trong nước loan tin: Tập đoàn Formosa Plastic Group (FPG) ra tuyên bố, Khu liên hợp gang thép tại Việt Nam của tập đoàn này đã bị đình chỉ vô thời hạn. Cũng theo ông Trương Phục Ninh, Phó tổng giám đốc Formosa Hà Tĩnh, "các lò số 1 thuộc khu liên hợp gang thép nằm trong Khu kinh tế Vũng Áng, Hà Tĩnh, sẽ không được đưa vào hoạt động vào ngày 25/6 như kế hoạch trước đó". 

Toàn cảnh khu Formosa Hà Tĩnh (Nguồn: Internet). 

Lí do được đưa ra là "FPG buộc phải đình chỉ dự án nhà máy thép do không thể nộp khoản thuế lên tới 70 triệu USD (tương đương 225 tỷ đồng) mà cơ quan chức năng Việt Nam truy thu. Bên cạnh đó, việc đưa vào hoạt động tổ hợp gang thép Formosa tại Vũng Áng gặp phải trở ngại do chính quyền Việt Nam cần thêm nhiều thời gian để xử lý các đơn kiện nhằm vào tập đoàn Đài Loan".

Như vậy, có thể xem đây là động thái chính thức nhà chức trách Việt Nam trong việc loại bỏ hoàn toàn sự nghi ngại về ô nhiễm môi trường biển vừa qua trước khi các nhà khoa học, các chuyên gia chính thức công bố nguyên nhân cuối cùng về hiện tượng cá chết. 

Rõ ràng, là một chủ thể có mặt trong vùng được xác định là nơi phát hiện và cũng là nơi ảnh hưởng nặng nề nhất của hiện tượng cá chết chưa rõ nguyên nhân nên hệ thống nhà máy thuộc khu Formosa Hà Tĩnh không tránh khỏi những nghi ngờ từ chính dư luận và đông đảo người dân. Và thay vì để các nhà máy trong khu Formosa Hà Tĩnh tiếp tục hoạt động theo dự kiến vì chưa có nguyên nhân cuối cùng, nhà chức trách tại Việt Nam đã thông qua các lí do khác nhau để buộc họ phải tạm đình chỉ hoạt động; trường hợp việc công bố nguyên nhân không cho thấy họ là thủ phạm gây nên hiện tượng cá chết thì đương nhiên họ sẽ được hoạt động trở lại bình thường và sẽ không ai dám đề cập tới trách nhiệm của tập đoàn này trong thảm họa vừa qua. 

Tuy nhiên, mọi sự sẽ trở nên xấu đi, tức là sẽ không dừng lại đình chỉ tạm thời như thời điểm hiện tại nếu những kết quả công bố chứng minh Formosa Hà Tĩnh là tác nhân hàng đầu gây nên hiện tượng cá chết. Một giải pháp có tính tổng thể sẽ được đặt ra và không loại trừ việc phá bỏ hợp đồng do sai phạm sẽ được giới chức đặt ra nếu các điều khoản có tính trách nhiệm và cam kết lâu dài không được tập đoàn này thực hiện (nếu có sai phạm). 

Trên thực tế, sau cuộc họp báo ngày 2/06/2016 vừa qua của Chính phủ đã có không ít những nghi ngại, đồn đoán thiếu tin tưởng về quyết tâm của Chính phủ, các cơ quan chuyên môn trong việc công bố nguyên nhân cá chết cũng như những giải pháp có tính trước mắt. Thậm chí, có người đã cho rằng, đó là cách giới chức Việt Nam "câu giờ", ngầm bảo vệ cho chủ thể gây nên sai phạm! Tuy nhiên, với một động thái được đánh giá là không thể quyết liệt hơn ở thời điểm hiện tại thì những nghi ngại ở trên sẽ vì thế không có cơ sở. 

Việc xử lý một tập đoàn kinh tế nước ngoài vào đầu tư tại Việt Nam chưa bao giờ là chuyện dễ. Xử lý không khéo và thiếu phù hợp thì chính đó là một ví dụ để các nhà đầu tư khác dùng để đánh giá cách hành xử của chúng ta khi gặp phải một vấn đề. Một nhà đầu tư lớn sẽ không bao giờ gặp phải một nhà quản lý mà cái gì cũng đặt cái lợi của mình lên trên hết và sẵn sàng xử lý không nương tay khi có sai phạm. Vậy nên, mặc dù ưu tiên hàng đầu của chúng ta trong tìm ra nguyên nhân và xử lý chủ thể gây nên thảm họa là không khoan nhượng, chúng ta bắt buộc kẻ gây nên tội ác và hệ lụy lâu dài này phải đền tội. Nhưng hãy đừng quên đặt ra câu hỏi chúng ta sẽ như thế nào, ai sẽ chơi với chúng ta trong thời gian tới nếu chúng ta cứ nhăm nhăm xử lý mà bất chấp mọi thứ? Sự bình tĩnh và thận trọng trong từng bước đi sẽ cho chúng ta một sự nghiêm khắc cần thiết nhưng vẫn đảm rằng chúng ta sẽ không mất đi những nhà đầu tư tiềm năng.