Tất cả là phụ thuộc vào thái độ

Mẹ Đốp

Chân dung Nguyễn Quang Lập (nguồn: Internet). 

Thông tin từ FB Nguyễn Quang Lập cho hay: "Bọ Lập vừa nhận được quyết định đình chỉ điều tra, chưa biết đi mô nhậu đây, hu hu". Và cũng từ thông tin này, Huỳnh Ngọc Chênh đã biên hẳn thành một bài viết ngắn có tên: "Đình chỉ điều tra Blogger Nhà văn Nguyễn Quang Lập", trong đó đoạn đầu có viết: "Sáng nay ngày 20/10/ 2015, trên facebook cá nhân, nhà văn Nguyễn Quang Lập đã thông báo nhận quyết định đình chỉ điều tra. Qua điện thoại, anh cho biết, sáng nay khi đến trình diện cơ quan điều tra như thường lệ, anh đã nhận được quyết định đình chỉ điều tra". 

Như vậy gần 11 tháng sau ngày bị "bắt quả tang", trải qua một thời gian tạm giam rồi sau đó được tại ngoại hầu tra kéo dài gần 11 tháng, nhà văn Nguyễn Quang Lập chủ blog Quê Choa nổi tiếng đã nhận được quyết định đình chỉ điều tra". 

Đây thực sự là một tin vui đối với cá nhân Bọ Lập và gia đình bởi từ sau ngày được cho tại ngoại vì lí do sức khỏe hôm 10/2/2015, ông Lập vẫn tiếp tục bị điều tra về Tội Tuyên truyền chống phá Nhà nước theo Điều 88, Bộ Luật Hình sự (trước đó cơ quan An ninh điều tra Công an TP Hồ Chí Minh đã tiến hành khởi tố Nguyễn Quang Lập với các hành vi được quy định tại điều 88 - BLHS). Và theo đó, Nguyễn Quang Lập sẽ bị triệu tập bất cứ khi nào theo yêu cầu của Cơ quan An ninh điều tra Công an TP Hồ Chí Minh. 

Tuy nhiên, ở đây nếu ai theo dõi vụ án về Nguyễn Quang Lập hẳn đều biết một thông tin từ Công an TP Hồ Chí Minh được trang BBC Việt ngữ phản ánh: "Công an thành phố Hồ Chí Minh nói nhà văn Nguyễn Quang Lập đã “xin khoan hồng” và cam kết từ nay chỉ viết về “văn học nghệ thuật”. "Ông Lập khai nhận hành vi vi phạm pháp luật của mình và xin được hưởng khoan hồng, sớm được tại ngoại. Ông Lập cam kết từ bỏ hoạt động vi phạm pháp luật để tập trung vào lĩnh vực văn học nghệ thuật, phục vụ xã hội.” Chi tiết này cho thấy không phải ngẫu nhiên và vô cớ mà Nguyễn Quang Lập và trước đó là Người Lót Gạch Hồng Lê Thọ được tại ngoại hầu tra. Chính bởi sự thành khẩn trong quá trình điều tra của cơ quan điều tra và việc hai cá nhân này đã có những cam kết sẽ từ bỏ các hoạt động vi phạm pháp luật để tập trung vào những công việc mà chính họ có thể mạnh, với Nguyễn Quang Lập chính là lĩnh vực văn học nghệ thuật nên họ đã được sự khoan hồng của pháp luật. Và khi lật lại vấn đề thì sẽ không quá khó để hiểu rằng tại sao đến thời điểm hiện tại Nguyễn  Hữu Vinh (Ba Sàm) và ả "cộng sự" Nguyễn Thị Minh Thúy vẫn chưa được hưởng những điều tương tự. Hơn nữa, cho hưởng sự khoan hồng hay không còn phụ thuộc vào tính chất, mức độ của hành vi phạm tội (Nguyễn Hữu Vinh bị truy tố theo "Tội lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân” theo điều 258 BLHS). 

Có thể với nhiều người ngay khi tiếp cận thông tin "Ông Lập cam kết từ bỏ hoạt động vi phạm pháp luật để tập trung vào lĩnh vực văn học nghệ thuật, phục vụ xã hội" thì sẽ ngay lập tức cho rằng chắc gì ông Lập sẽ thực hiện những điều đã cam kết? Đó chẳng qua là điều kiện "cần" để ông Lập được tại ngoại bên cạnh điều kiện "đủ" là cơ quan An ninh điều tra không chứng minh được ông Lập phạm tội như tội danh đã bị truy tố? Song, ở đây xin được đưa ra một dẫn chứng cho thấy bản thân ông Lập không hề nói suông, nói để đạt được cái lợi cho mình. 

FB của Nguyễn Quang Lập đã dừng đăng tải các bài viết trái chiều từ ngày 22/3/2015. 

Trên FB Nguyễn Quang Lập (Quê Choa), nơi mà trước đó Nguyễn Quang Lập đã từng sử dụng để đăng tải những bài viết có ý nghĩa trái chiều, xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân và cũng được cho là nguyên nhân khiến Nguyễn Quang Lập bị bắt thì từ ngày 22/3/2015 đã không đăng thêm bất cứ bài viết nào. Nội dung các bài viết đăng tải mang tính khách quan nhiều hơn chứ không nặng về mặt cảm quan và một chiều như trước đây. Giọng điệu mỉa mai, đả kích thường thấy của Lập vẫn còn tại FB Nguyễn Quang Lập khác tại địa chỉ https://www.facebook.com/profile.php?id=100009177554237&ref=ts&fref=ts vẫn còn tuy nhiên thái độ, cách tiếp cận trở nên dễ chịu và nhẹ nhàng hơn. Và nếu ai đó từng theo dõi các FB cá nhân khác thì rất khó có thể nhận ra đó là Nguyễn Quang Lập trước thời điểm bị bắt. Nói cách khác, ông Lập không phải là một kẻ tráo trở và thiếu bản lĩnh như người ta vẫn tưởng. Ông không thèm giả chuyển đổi thái độ, tư tưởng chỉ để được sự tự do mà đơn giản ông thay đổi bởi nhận thức, thái độ của ông đã thông suốt hơn. 

Và cái gì đã cần đến đã đến. Có thể sau một thời gian theo dõi Nguyễn Quang Lập khi đã được tại ngoại cơ quan An ninh điều tra Công an TP Hồ Chí Minh thấy được sự không cần thiết phải điều tra thêm về con người này. Và suy cho cùng thì mọi hình phạt, sự răn đe đều hướng tới một mục đích chung nhất là cảm hóa, giúp con người đó sống tốt hơn và có ý thức chấp hành pháp luật hơn. Vậy nên, chứng kiến một Nguyễn Quang Lập đã quay ngoắt 180 độ, trở thành một con người khác thì không có lí gì họ cũng không thay đổi quan điểm. Việc đình chỉ điều tra đối với Nguyễn Quang Lập vì thế bên cạnh yếu tố khoan hồng thì đó là hệ quả tất yếu sau những gì Nguyễn Quang Lập đã thể hiện từ khi được tại ngoại.